Fenokopi, genetik olarak belirlenmiş bir özelliğin, çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan benzer bir özellikle taklit edilmesidir. Başka bir deyişle, çevresel koşullar altında bir organizmanın fenotipinin (gözlemlenebilir özellikleri), genetik bir mutasyonun neden olduğu fenotipe benzer hale gelmesidir.
Fenokopiye Örnekler:
- Tavşanlarda kürk rengi: Himalaya tavşanları, normalde beyaz kürklü olmalarına rağmen, soğuk ortamlarda siyah kürk geliştirebilirler. Bu, sıcaklık değişiminin kürk rengini etkileyen genlerin ifadesini değiştirmesiyle olur.
- İnsanlarda fenilketonüri (PKU): PKU, fenilalanin adı verilen bir amino asidi metabolize edememe durumudur. Tedavi edilmeyen PKU, zeka geriliğine neden olabilir. Ancak, fenilalanin içermeyen özel bir diyet uygulayan PKU’lu bireylerde zeka geriliği görülmez. Bu durumda, çevresel faktör (diyet), genetik bir bozukluğun fenotipini değiştirmiştir.
Fenokopinin Önemi:
- Fenokopi, genetik ve çevresel faktörlerin fenotip üzerindeki etkileşimini anlamamıza yardımcı olur.
- Çevresel faktörlerin genetik hastalıkların ifadesini nasıl etkileyebileceğini gösterir.
- Genetik hastalıkların tedavisinde çevresel faktörlerin nasıl kullanılabileceği konusunda ipuçları verebilir.
Ek Bilgiler:
- Fenokopi terimi, 1935 yılında Richard Goldschmidt tarafından ortaya atılmıştır.
- Fenokopi, genetik ve epigenetik arasındaki ilişkiyi anlamamıza yardımcı olur.
Bu makaleyi 1 dakikada okuyabilirsiniz.
Moleküler Biyoloji ve Genetik