Kanıtların Ortaya Koyduğuna Göre Göz Taraması ile Alzheimer Hastalığı Erken Aşamada Tespit Edilebiliyor

İki yeni çalışma belirtiler ortaya çıkmadan önce hastalığın gözlerde görünür hale geldiğini ortaya koyuyor.

İki çalışmanın sonuçları yeni ve invazif olmayan bir görüntüleme cihazının Alzheimer hastalığının işaretlerini saniyeler içinde görebildiğini gösterdi. Araştırmacılar gözün arkasında bulunan retinadaki küçük kan damarlarının Alzheimer hastalarında değişiklik geçirdiğini ortaya koydular. Ailesinde Alzheimer öyküsü olup da belirtilere sahip olmayan hastalar bile bu işaretleri gösteriyorlar. Ayrıca, Azheimer’ı olanlarla sadece hafif bilişsel bozukluğu olan hastaları ayırt edebildiklerini gösterdiler. Bu çalışmaların sonuçları Amerikan Oftalmoloji Akademisi’nin 122. Yıllık Toplantısı, AAO 2018’de sunuldu.

Optik Bağdaşım Tomografi Anjiyografisi (OCTA) isimli yeni bir tür hassas ve invazif olmayan görüntüleme tekniği, Alzheimer ile göz bağlantısı üzerine yapılan birçok yeni araştırmaya katkı sağladı. Bu teknik, doktorların retina boyunca hareket eden kırmızı kan hücreleri de dahil olmak üzere gözün arkasındaki en küçük damarları bile görebilmesini mümkün kılıyor.

Retina beyine optik sinir aracılığıyla bağlandığından araştırmacılar retinada ve kan damarlarındaki bozulmaların, beyindeki kan damarları ve yapılarda değişimlere sebep olabileceğine ve bunun da hastalık sürecine bir kapı açabileceğine inanıyorlar.

Alzheimer’a tanı koymak şu anda oldukça zor. Bazı teknikler hastalığın belirtilerini saptayabiliyor ama bunlar milyonlarca insanı görüntülemede kullanışlı değil: Beyin taramaları pahalı ve omurilikten sualma işlemi zararlı olabilir. Bunun yerine, hastalığa çoğunlukla hafıza testleri ya da davranışlardaki değişikliklerin gözlemlenmesi aracılığıyla tanı koyuluyor. Bu değişiklikler fark edilebilir düzeye geldiğinde, hastalık ilerlemiş oluyor. Bir tedavisi olmasa da erken tanı, ileride uygulanacak tedaviler daha erken dönemde verildiği zaman en fazla etki göstereceğinden kritik önem taşıyor. Erken tanı aynı zamanda hastalara ve ailelerine gelecek için plan yapmaları adına zaman tanıyor.

Bu son araştırmanın hedefi ise Alzheimer’ın erken dönemdeki belirtilerini saptamak için hızlı ve pahalı olmayan bir yöntem geliştirebilmek.

Duke Üniversitesi‘nden araştırmacılar Alzheimer’lı hastaların retinalarını sağlıklı insanlar ve hafif bilişsel bozukluğu olan insanlarla karşılaştırmak için OCTA kullandılar. Alzheimer’lı grupta,  gözün arkasındaki ufak retinal kan damarlarında kayıpların olduğunu ve retinanın belli bir katmanın daha ince olduğunu keşfettiler. Bu değişiklikleri hafif bilişsel bozukluğa sahip olan insanlar dahi göstermemişlerdi.

Duke’da Oftalmoloji bölümünde profesör olan oftalmolog ve başyazar  Sharon Fekrat M.D, Duke’da Oftalmoloji bölümünde doçent olan meslektaşı Dilraj Grewal M.D ve araştırma ekibi çalışmalarının hastaların yaşamında olumlu bir etkisi olacağını umut ediyorlar.

“Bu çalışma şimdiye kadar karşılanmamış büyük bir ihtiyacı karşılıyor.” diyor Fekrat. “Beyin taraması ya da lomber ponksiyon (omurilikten sualma) gibi şu anda kullanılan tekniklerle bu hastalığa sahip olan hasta sayısının taranması mümkün değil. Neredeyse herkesin ailesinde uzak ya da yakından bir aile üyesi Alzheimer’dan bir şekilde etkilenmiş durumda. Bu hastalığı çok daha önceden tespit edip tedavilerini erkenden uygulamaya koymalıyız.”

Alzheimer hastalığının başlamasında ve gelişmesinde genler belirgin bir rol oynadıklarından, İsrail’de  Sheba Tıp Merkezi’nden başka bir araştırmacı grubu hastalığın aile öyküsüne sahip olup kendileri bir belirti göstermeyen 400 kişiyi muayene ettiler. Retina ve beyin taraması sonuçlarını, ailelerinde Alzheimer öyküsü bulunmayan kişilerle kıyasladılar.

Aile öyküsü bulunan insanlarda retinanın iç katmanının daha ince olduğunu buldular. Beyin taraması, hastalıktan ilk etkilenen beyin bölgesi olan hipokampuslarının çoktan küçülmeye başladığını gösterdi. İki faktör de, ince iç retina tabakası ve küçülmüş hipokampus, bilişsel fonksiyon testinde daha kötü skor alma ile ilişkilendirildi.

“Bir beyin taraması Alzheimer’ı ancak hastalık tedavi edilebilir fazı oldukça geçtikten sonra tespit edebilir.” dedi baş araştırmacı, Goldschleger Göz Enstitüsü Sheba Tıp Merkezi’nden bir oftalmolog olan Ygal Rotenstreich. “En kısa zamanda bir tedavi girişimine ihtiyacımız var. Bu hastalar oldukça büyük risk altındalar.”

Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2018/10/181029102831.htm