Koronavirüs nedir/nasıl bulaşır ?

Koronavirüsler (CoV), soğuk algınlığından tutunda Orta Doğu Solunum Yolları Sendromu (MERS-CoV) ve Şiddetli Akut Solunum Yolları Sendromu (SARS-CoV) gibi çok daha ciddi hastalıklara neden olabilen büyük bir virüs ailesidir. Koronavirüsler, develer, yarasalar ve insanlar arasında yaygın olarak bulunan, solunum yolları, gastrointestinal sistem, hepatik ve nörolojik hastalıklara neden olabilen zarflı RNA virüsleridir. Alfa, beta, gama ve delta olmak üzere dört alt grubu bulunmakta olan bu virüslerin bazıları çok az sıklıkla da olsa hayvanlardan insanlara bulaşmakta (zoonotik) ve insanda enfeksiyon etkeni olabilirler. Günümüzde bilinen yedi adet enfektif koronavirüs vardır. Bunlardan 229E (Alfa koronavirüs), NL63 (Alfa koronavirüs), OC43(Beta koronavirüs) ve HKU1 (Beta koronavirüs) insanda en sık enfeksiyon nedeni olanlar olup immündüşkünlerde üst ve alt solunum yollarında enfeksiyona neden olmaktadırlar. Diğer 3 Koronavirüs ise yakın geçmişte tanımlanmış olup salgınlara neden olmuşlardır.

SARS-CoV:2002 yılında yine yeni bulunan 2019-nCoV gibi Çin’de tanımlanmıştır. Ciddi akut solunum yolları sendromuna (SARS) neden olarak 2002-2003 yıllarında dünya genelinde salgın oluşturmuş 8098 kişinin hastalanmasına ve bunların 774’ünün ölümüne neden olmuştur.

MERS-CoV: 2012 yılında Suudi Arabistan’da tanımlanmış ve bugüne kadar dünya genelinde birçok yerde görülmüştür. Orta Doğu solunum yolları sendromuna (MERS) neden olarak, bilinen rakamlara göre günümüz 2019 mayıs ayına kadar 2442’den fazla kişiyi enfekte etmiş ve bunların 800’e yakınının ölümüne neden olmuştur.

2019-nCoV: 2019’un aralık ayında Çin’in Wuhan şehrinde insanlarda pnömoni etkeni olarak tanımlanmıştır.

Yeni Koronavirüs ilk defa 29 Aralık 2019’da Wuhan şehrindeki deniz ürünleri ve canlı hayvan satan bir pazarda çalışan 4 personel ve o gün içerisinde pazarı ziyaret eden birçok kişide pnömoni tespit edilmesiyle görülmüştür.

31 Aralık 2019’da Çin Hastalık Kontrol Ve Önleme Merkezi (Chinese CDC) Wuhan şehri sağlık yetkililerine eşlik etmek, epidemiyolojik ve etiyolojik bir soruşturma yürütmek için hızlı bir müdahale ekibi göndererek araştırma başlatmıştır. Pnömonili hastalardan alınan örneklerin incelenmesiyle virüsün koronavirüs ailesinden olduğu ve SARS-CoV ile %70 benzerlik gösterdiği bildirilerek 2019-nCoV adı verilmiştir. Koronavirüsler belirttiğimiz gibi hayvanlar arasında yaygın olarak dolaşmaktadırlar lakin zaman içinde bu virüsler değişime uğrayarak insana bulaşma yeteneği kazabilmektedirler. Salgın olmasındaki en önemli faktör virüslerin değişime uğrayarak insandan insana bulaşma yeteneğini kazanmasıdır. Wuhan’da görülen bu olayda da ilk olarak hastalığın hayvanlardan insana bulaştığı ardından insan-insan arası bulaşlarla sağlık çalışanlarını da enfekte ederek geniş bir kitleye yayıldığı düşünülmektedir. İnsan-insan bulaş düşüncesinin temeli ise daha sonra görülen vakaların bahsedilen deniz ürünleri ve canlı hayvan pazarıyla bağlantısı olmaması ve hastalarla ilgilenen sağlık çalışanlarında hastalığın görülmesidir. Şu ana kadar 15’den fazla sağlık çalışanı bu virüsle enfekte olmuştur. Hastalık 2 ile 15 gün süren kulukça süresinin akabinde yüksek ateş, kuru öksürük ve nefes darlığı ile seyretmektedir. Hastalığı ağır geçiren ve ölen kişilerin çoğu ileri yaştaki, altta yatan hastalığı bulunan kişilerdir.“ A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China,2019” adlı çalışmada 3 hastanın verileri paylaşılmıştır. 1 numaralı hasta 49 yaşında kadın, 2 numaralı hasta 61 yaşında yaşlı erkek, 3 numaralı hasta ise 32 yaşında genç bir erkektir. 1 ve 3 numaralı hastalar 16 Ocak 2020’de taburcu edilirken 3 numaralı hastada başvurusunun ardından 7 gün sonra solunumsal distress gelişmiş ve hasta mekanik ventilasyona bağlanmıştır (görsel 1). 9 Ocak 2020’de 2 numaralı 61 yaşındaki sıradan bir müşteri olarak virüse maruz kalan erkek hasta ex olmuştur. Çalışmada ve vakalardaki ölüm oranlarına baktığımızda yaş ve altta yatan hastalık kriteri mortalite oranını ciddi oranda arttırmaktadır.

Tanı metodu olarak yetkililer bronkoalveoler lavaj sıvısı dahil olmak üzere 4 farklı alt solunum yolu örneğini Wuhan’da virüs tespit edildiği tarih dolaylarında Huanan Deniz Ürünleri Pazarında bulunan veya Wuhan’daki nedeni bilinmeyen pnömoni tanısı alan tüm hastalardan almayı tercih etmişlerdir. Kontrol örnekleri olarak Pekin’deki hastanelerinde pnömoni tanısı almış kişilerden 7 adet bronkoalveoler lavaj sıvı alınmıştır. Tanı testleri olarak PCR’ı; araştırmalar için ise ek olarak elektron mikroskobu ile görüntülemeyi de kullanmışlardır. Yukarıda bahsettiğimiz 3 hastanın verilerinin paylaşıldığı araştırmada insan solunum yolu epitel hücresine virüsü enfekte ederek elektron mikroskobu ile sitopatik etkisi gözlenmeye çalışılmıştır (görsel 2). Elektron mikroskobisinde çapı 60-140 nm arasında değişkenlik gösteren genellikle sferik yapıda nadiren pleomorfizm gösteren virüs görünmekle beraber sitoplazmada inklüzyon cisimcikleri izlenmektedir (görsel 3).

görsel2

görsel 3

Virüs yakın temas (<1metre), havayolu sekresyonlarıyla hapşırma ve öksürmeyle, damlacık yoluyla bulaş sağlamaktadır.

Wuhan’da salgının yayılımını engellemek için tüm giriş çıkışlar kapatılmış ve Wuhan’da yaşayan milyonlarca kişi şehre hapsedilmiş durumdadır. Özellikle’de Çin halkı için çok önemli bir kutlama olan Çin Yeni Yılının kutlaması da yapılamadı. Wuhan’da yapılan röportajların birinde: Malzeme bilimcisi Fei Chen “Yeni Koronavirüs gerçekten çok hızlı ve çok şiddetli yayıldı, şehir karantinaya alındığından beri Wuhan çok sessiz. Sokak neredeyse bomboş dışarı çıkan birkaç insan ise sadece cerrahi maskelerle gezebiliyor .” Dedi. “Wuhan Scientist: What it’s like to be on lockdown” adlı makalede yapılan röportajlarda Wuhan’daki durumun ne kadar güç ve zor olduğunu görmek gayet mümkündür.

Korunmak için neler yapmalıyız?

Şu anda 2019-nCoV enfeksiyonunu önleyecek bir aşı yoktur.

Enfeksiyonu önlemenin en iyi yolu virüse maruz kalmaktan kaçınmaktadır.

Ellerinizi en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla iyice yıkayınız.

Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza yıkanmamış ellerle dokunmayınız.

Hasta olan kişilerle temas etmekten kaçınız.

Hasta hissettiğinizde muhakkak evde kalınız.

Öksürüğünüzü ve Hapşırığınızı bir mendille örterek havaya solunum yolu sekresyonlarınızı bulaştırmaktan sakınınız.

Sık kullanılan nesne ve yüzeyleri temizleyiniz ve dezenfekte ediniz.

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye’de şimdiye kadar görülmeyen 2019-nCoV virüsünün bulaşını engellemek için birçok önlem aldı. Bakan Koca, Dünya Sağlık Örgütü’nün Türkiye için termal kamera tedbirini daha önermeden önce geçen haftadan itibaren Çin’den gelen bütün yolculara termal kamerayla tespit etme uygulamasını devreye koyduklarını dile getirdi, bugüne kadar termal kamerayla şüpheli olarak tespit ettikleri yani ateşi olan herhangi bir yolcu bulunmadığını belirtti.

Bulaşın görüldüğü ülkelerin genelinde karantina bölgeleri kuruldu. Görülen ülke ve vaka sayıları tabloda verilmiştir.

Last update: 3 February 2020 at 3:15 p.m. ET (bnonews.com son güncelleme tarihi)

MAINLAND CHINA	Cases	Deaths	Notes	Links
Hubei province (including Wuhan)	11,177	350	1,223 serious, 478 critical	Source
Zhejiang province	724	0	48 serious, 12 critical	Source
Guangdong province	725	0	58 serious, 22 critical	Source
Henan province	566	2	30 serious, 14 critical	Source
Hunan province	521	0	58 serious	Source
Anhui province	408	0	4 critical	Source
Jiangxi province	391	0	34 serious	Source
Chongqing	312	2	23 serious, 6 critical	Source
Jiangsu province	271	0	2 serious	Source
Sichuan province	255*	1	9 critical	Source
Shandong province	259	0	15 serious, 2 critical	Source
Beijing	212	1	11 critical	Source
Shanghai	203	1	7 serious, 6 critical	Source
Fujian province	179	0	13 serious, 7 critical	Source
Shaanxi province	128	0	1+ serious	Source
Guangxi Region	127	0	5 serious, 3 critical	Source
Yunnan province	114	0	7 serious, 3 critical	Source
Hebei province	113	1	12 serious	Source
Heilongjiang province	118	2	15 serious	Source
Liaoning province	74	0	6 serious	Source
Hainan province	72	1	10 serious	Source
Shanxi province	66	0	5 serious	Source
Tianjin	60	0	15 serious, 3 critical	Source
Gansu province	55	0	7 serious, 2 critical	Source
Guizhou province	46	0	6 serious, 4 critical	Source
Ningxia Region	31	0	4 serious	Source
Inner Mongolia	34	0	1+ serious	Source
Jilin province	31	0	4 serious, 1 critical	Source
Xinjiang	24	0	6 serious, 2 critical	Source
Qinghai province	13	0	1 serious, 7 stable	Source
Tibet	1	0	Stable	Source
TOTAL	17,310	361	2,296 serious 475 recovered 21,558 suspected

REGIONS	Cases	Deaths	Notes	Links
Hong Kong	15	0		Source
Taiwan	10	0		Source
Macau	8	0		Source
TOTAL	33	0	0 serious

INTERNATIONAL	Cases	Deaths	Notes	Links
Japan	20*	0		Source
Thailand	19	0	7 recovered	Source
Singapore	18	0	All stable	Source
South Korea	15	0		Source
Australia	12		2 recovered	Source
Germany	12	0		Source
Malaysia	8	0	Stable	Source
United States	11	0		Source
Vietnam	8	0	1 recovered	Source
France	6	0	2 serious	Source
UAE	5	0	Stable	Source
Canada	4	0		Source
England	2	0		Source
Russia	2	0		Source
Philippines	2	1		Source
India	3	0	Stable	Source
Italy	2	0		Source
Nepal	1	0		Source
Cambodia	1	0		Source
Sri Lanka	1	0	1 recovered	Source
Finland	1	0		Source
Sweden	1	0		Source
Spain	1	0		Source
TOTAL	155	1	2 serious