Bir Rus bilim insanı, genetiği düzenlenmiş bebekler üretmeyi planladığını söyledi. Bu çalışması ile He Jiankui den sonra bu alanda çalıştığı bilinen ikinci kişi olacak.

Moleküler biyolog Denis Rebrikov, Nature’a yaptığı açıklamada genetik olarak düzenlenmiş  embriyoları,        (muhtemelen o zamana kadar onay alabilmek için ) yıl sonundan önce yerleştirmeyi düşündüğünü söyledi. Çinli bilim adamı He Jiankui, geçen Kasım ayında dünyanın ilk gen-düzenlenmiş bebeklerini açıkladığında uluslararası bir tepki aldı.

Deney,  CCR5 adlı aynı geni hedefleyecek, ancak Rebrikov tekniğinin daha büyük faydalar sağlayacağını, daha az risk teşkil edeceğini ve halk için daha etik olarak haklı ve kabul edilebilir olacağını iddia ediyor. Rebrikov, HIV-pozitif annelere implante edilecek embriyolarda HIV’in hücrelere girmesini sağlayan bir proteini şifreleyen gen düzenlemesi ile, uterus’da virüsün bebeğe geçme riskini azaltmayı planlıyor.

Rebrikov, Rusya’nın en büyük doğum kliniği olan Kulakov Ulusal Obstetrik, Kadın Hastalıkları ve Perinatoloji Tıp Merkezi’nde ve  Moskova’da bulunan Pirogov Rusya Ulusal Araştırma Tıp Üniversitesi’nde araştırmacı olarak görev yapıyor.

Rebrikov’un kullanmayı planladığı CRISPR-Cas9 genom düzenleme sistemine öncülük eden California Berkeley moleküler biyoloğu Jennifer Doudna, “Teknoloji hazır değil” diyor. “Şaşırtıcı değil, ama çok büyük hayal kırıklığı ve rahatsız edici.”

Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde biyoetik ve hukuk araştırmacısı olan Alta Charo, Rebrikov’un planlarının ve bu teknolojinin kullanımının ahlaki  olmadığını söylüyor. İnsan genomunun düzenlenmesi için etik yönetim politikalarını formüle eden bir Dünya Sağlık Örgütü komitesinde yer alan Charo, “Şu anda bu protokole devam etmek sorumsuzca” dedi.


Kurallar ve Düzenlemeler

Genetik olarak düzenlenmiş embriyoların yerleştirilmesi birçok ülkede yasaklanmıştır. Rusya’nın çoğu durumda genetik mühendisliğini yasaklayan bir kanunu zaten vardır, ancak bir embriyoda yapılacak gen düzenlemeyle ilgili kuralların uygulanıp uygulanmadığı açık değildir. Rusya’nın yardımlı üreme konusundaki düzenlemeleri, bir dizi ülkede bu tür düzenlemelerin 2017 analizine göre açıkça gen düzenlemesini ifade etmiyor. (Çin’deki yasalar da belirsizdir: 2003’te sağlık bakanlığı üreme için genetik olarak insan embriyolarını değiştirmeyi yasakladı, ancak ceza vermedi ve yasal statüsü hala belli değil).

Rebrikov sağlık bakanlığından gelecek dokuz ayda embriyoların gen düzenlemesinin klinik kullanımına ilişkin kuralları netleştirmesini bekliyor. Rebrikov, HIV ile kadınlara yardım etme konusunda bir aciliyet duygusu hissettiğini ve Rusya düzenlemeleri gerçekleştirmeden önce bile deneylerine devam etmek istediğini söyledi.

Deneyler için cezalandırılma şansını azaltmak için, Rebrikov ilk önce sağlık bakanlığı dahil üç devlet kurumundan onay almayı planlıyor.

Son zamanlarda hükümetin gen düzenleme araştırması için bir finansman programı tasarlamasına yardımcı olan moleküler bir genetikçi olan Konstantin Severinov, bu tür onayların zor olabileceğini söylüyor. Rusya’nın güçlü Ortodoks kilisesi gen düzenlemesine karşı çıkıyor.

Herhangi bir bilim insanının gen-düzenlenmiş embriyoları kadınlara yerleştirme girişiminde bulunmadan önce,  genetikçi George Daley’in bilimsel fizibilite ve etik izin verilebilirliği konusunda şeffaf ve açık bir tartışma yapılması gerektiğini söylüyor.

Araştırmacılar teknolojinin bir gün orak hücreli anemi ve kistik fibroz gibi genetik hastalıkları gidermeye yardımcı olabileceği konusunda hemfikirler, ancak insanlar üzerinde kullanılmadan önce çok daha fazla test yapılması gerekiyor.

He’nin açıklamasının ardından birçok bilim adamı, germline düzenlemesi konusunda uluslararası bir moratoryum çağrısını yeniledi. Bu henüz gerçekleşmemiş olmasına rağmen, Dünya Sağlık Örgütü, ABD Ulusal Bilimler Akademisi, İngiltere Kraliyet Topluluğu ve diğer önde gelen kuruluşların hepsi etik dışı ve tehlikeli kullanımların nasıl durdurulacağını ve genellikle gereksiz veya aşırı risk teşkil eden  durumları tanımlamışlardır.


HIV Pozitif Anneler
Her ne kadar HIV pozitif babalardan gelen sperm kullanarak deneylerini yürüttüğü için eleştirilse de, argümanı insanları sadece enfeksiyon bulaşmasına karşı korumak istediği yönünde idi. Ancak bilim adamları ve etik uzmanları, doğum kontrol hapları gibi enfeksiyon riskini azaltmanın başka yolları olduğunu da belirtti. Charo, HIV’in maternal bulaşını önlemek için ilaçlar gibi makul alternatiflerin de bulunduğunu söylüyor.

Rebrikov durumu kabul ediyor ve embriyoları sadece standart anti-HIV ilaçlarına cevap vermeyen HIV pozitif anneler  grubuna yerleştirmeyi planlıyor. Bu grubun enfeksiyonu çocuğa geçirme riski daha yüksektir. Rebrikov, düzenlemenin CCR5 genini başarıyla devre dışı bırakması durumunda bu riskin büyük ölçüde azalacağını söyledi.

“Bu,terapi türünü gerektiren klinik bir durum” diyor.

Çoğu bilim adamı, CCR5 genini embriyolarda düzenlemenin bir gerekçesi olmadığını söylüyor, çünkü riskler faydalardan ağır basmıyor. Terapi planlandığı gibi devam etse ve hücrelerde CCR5 geninin her iki kopyası da devre dışı bırakılsa bile, bu bebeklerin HIV ile enfekte olma olasılığı hala vardır. CCR5 tarafından kodlanan hücre yüzeyi proteininin HIV enfeksiyonlarının yaklaşık% 90’ının kapısı olduğu düşünülmektedir, ancak ondan kurtulmak diğer HIV enfeksiyonu yollarını etkilemeyecektir. Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Gaetan Burgio embriyolarda gen kurgusunun güvenliği konusunda hala pek çok şey var, diyor .
Daha genel olarak embriyolarda gen düzenlemenin güvenliği ile ilgili endişeler de var. Rebrikov, CRISPR-Cas9 genom düzenleme aracını kullanacak olan deneyinin güvenli olacağını iddia ediyor.

CRISPR-Cas9’un, hedef genden uzakta istenmeyen “hedef dışı” mutasyonlara neden olabileceği göz önüne alınmalıdır.  Ancak Rebrikov, “hedef dışı” mutasyonlar olmadığından emin olabilecek bir teknik geliştirdiğini söylüyor; Ön bulgularını bir ay içinde çevrimiçi olarak, muhtemelen bioRxiv’de veya hakemli dergilerde yayınlamayı planlıyor.

 


Kaynak: https://www.nature.com/articles/d41586-019-01770-x?utm_source=fbk_nnc&utm_medium=social&utm_campaign=naturenews&sf214208693=1&fbclid=IwAR0KUrDBdwDwetEyMhGktfw7iFj91SFSsQM3m0Y5v2ST3kpYecPlaro97K4


 

Facebook Yorumları

Bu makaleyi 5 dakikada okuyabilirsiniz.
Bu gönderiyi beğendiniz mi ?
  • Fascinated
  • Happy
  • Sad
  • Angry
  • Bored
  • Afraid

By Yönetici

Moleküler Biyoloji ve Genetik

Related Post

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir