ROBERT HOOKE

HAYATI

ÇOCUKLUĞU VE GENÇLİĞİ

Robert Hooke, bilim dallarından özellikle biyolojiye daha küçükken ilgi duymuştur. Daha sonra kilisede çalışan üç abisi gibi onun da iyi bir eğitim alıp kiliseye katılacağı düşünülüyordu. Ancak  ailesi, Hooke’un çalışırkenki kronik baş ağrılarından dolayı çok yaşamayacağından korkup okuldan almışlardır.
Wight Adası’ndaki Freshwater’da doğan Hooke, ilköğretim eğitimini Isle of Wight’ta aldıktan sonra, 13 yaşında, Dr. Busby’nin altında Westminster Okulu’nda almıştır. 1653’te, Hooke, Oxford’daki İsa Kilisesi’nde koroculuk yerini aldı. Burada, Robert Boyle’la tanışıp onun asistanlığını yaptı.  Böyle, bir matematikçi olmadığından, ideal gaz yasasının bir parçası olan Boyle yasasını, formülize edenin Hooke olma ihtimali yüksektir.

KARİYERİ VE BİLİMSEL ÇALIŞMALARI

Hücre ilk defa 1665 yılında bir İngiliz bilim adamı olan Robert Hooke tarafından ölü mantar dokusunda boş odacıklar şeklinde keşfedildi. Robert Hooke incelemeleri sırasında gördüğü bu odacıklara hücre (cellula) adını verdi.

KRALİYET AKADEMİSİ

Girdiği Oxford’da Royal Society’yi oluşturacak bir grup bilimadamının arasında kendisine bir yer edinmeyi ve kimyacı Boyle’un asistanı olmayı başaran Hooke, çağdaş anlamda ilk hava boşaltma pompası sayılan aracın yasayı yapımını başardı. 1662’de bir yıl üyeliğine seçileceği Royal Society’nin deney yönetmenliğine getirildi. 1664’te mekanik dersleri vermeye başladı, bir yıl sonra da Greshan College’da geometri profösörlüğüne atandı.

Katıların esnekliğine ilişkin kendi adıyla anılan ünlü açıklayan Hooke’un bir yandan küçüklüğünden beri süren sağlıksızlığı, bir yandan giriştiği üzücü tartışmalar, bir yandan da yeteneklerinin tükenmesi yüzünden yaşamının son yılları oldukça mutsuz geçti. Geçimsiz bir insan olan Hooke, bir zemberekli saat yapan Huygens’i kendi buluşunu çalmakla, Newton’u ise önce ışığın yapısıyla, daha sonra da çekim yasasıyla ilgili düşünceleri sahip çıkmakla suçlamıştır. Çağdaş anlamda hava boşaltma pompası sayılabilecek ilk aracın ve ilk barometrenin yapımını gerçekleştirmiş, termometrede sıfırın suyun donma noktasına karşı gelmesini önermiştir. Dönen bir silindir üzerine havanın basıncını, nemini, sıcaklığını ve rüzgârın hızını kaydedecek biçimde bir hava saati geliştirmiş ilk “kardan bağlantısı”nı üretmiştir. Hooke’un fizikteki diğer önemli buluşu katı cisimlerin esnekliğine ilişkin yasadır. Hooke yasasına göre katı cisimlerde bir kuvvet etkisiyle oluşan gerilim, uygulanan kuvvetin şiddetiyle doğru orantılıdır. Hooke ışığın dalga özelliği taşıyabileceğini öne süren bir kuram geliştirmiş titreşimin yayılma yönüne dik olduğunu ileri sürmüştür. İnce saydam tabakalarda ışığın davranışın incelemiş, tabakanın kalınğının ışığın rengi üzerindeki etkisini gözlemlemiştir. Hooke mikroskop yardımıyla yaptğı gözlemleri ayrıntılı çizimlerle aktarmış ve mantardaki arı peteği biçimli boşluklar için daha sonra biyolojinin en önemli kavramı durumuna yükselecek olan hücre sözcüğünü kullanmıştır. Jeoloji ve astronomi alanlarında da araştırmmalar yapan Hooke, ayrıca ısınan cisimlerin genişlediğini ve havanın birbirlerinden oldukça uzakta bulunan parçacıklardan oluştuğunu ileri süren ilk bilimadamı olmuştur.

Robert Hooke’nun mikroskopu

Belki de en ünlü gözlemleri incelenen gözenekleri ya da “hücreleri” tanımlayan ince mantar dilimleri üzerine çalışıyordu. Hooke bitki hücrelerini keşfetmişti ya da daha doğrusu  Hooke mantar dokusundaki hücre duvarlarını izliyordu. Aslında Hooke “hücreler” terimini icat etti: mantarların kutu benzeri hücreleri kendisine bir manastıra ait hücreleri hatırlattı. Hooke, ahşapta ve diğer bitkilerde de benzer yapıları gördüğünü bildirdi. Hooke ayrıca ünlü bir sineğin gözü tarif etti

Mikrografinin altındaki özü, Hooke’nin duyuları geliştirmek için mikroskopun nasıl kullanıldığı üzerine perspektifini gösterir …

“Bunların çoğunda mikroskoplar ve duyuları geliştiren diğer gözlük ve aletler kullandım … yalnızca Sonsuzlara mekanik yardımların kullanılmasını teşvik etmek için hem zaten görünür Dünya’yı araştırırken hem de şimdiye dek bilinmeyen birçoğunun keşfi “

– Mikrografi, Robert Hooke (1665)

Mikrografya, Hooke’nin gözlemlerine ek olarak, minyatür dünyasının, özellikle de böceklerin katlanabilir levhalarının muhteşem bakır tabak gravürleri ile biliniyor. Bitin gravürlenmesi özellikle kitabın dört katına kadar katlanır. Kitap, mikroskopun gücünü göstermek için en iyi bilinmesine rağmen, uzak gezegen bedenlerini, ışığın dalga teorisini, fosillerin organik kökenlerini ve yazarının çeşitli felsefi ve bilimsel çıkarlarını açıklıyor.

Hooke, Londra Belediye Şefi ve Christopher Wren’in baş yardımcısı olarak ünlendi. Hooke, 1666’da Büyük Ateşten sonra Londra’yı yeniden inşa etmesine yardım etti ve Royal Greenwich Gözlemevi ve rezil Bethlem Kraliyet Hastanesi (‘Bedlam’ olarak bilinir) de dahil olmak üzere Londra’nın simgelerinden birçoğunu tasarlamaya çalıştı.

Yirminci yüzyılda Hooke’nin şöhreti yeniden canlandı ve uzun zamandır görece karanlık bir dönemden sonra, şu anda yaşının en önemli bilim adamlarından biri olarak tanınmaktadır.

BULUŞLARI VE KİŞİLİĞİ

    Mars ve Jüpiter’in rotasyonlarını gözlemleyen ve en eski teleskoplardan bazılarını inşa    etti   ve fosiller üzerine yaptığı gözlemlere dayanarak, biyolojik evrimin erken bir    savunucusu  oldu. Eğer bu yeterli olmazsa, ışığın dalga teorisini çıkararak kırılma  fenomenini araştırdı    ve ısınınca maddenin genişlediğini ve havanın nispeten uzak  mesafelerde ayrılmış küçük   parçacıklardan oluştuğunu öne süren ilk kişi oldu, ancak  merakla Robert Hooke onun  bilimdeki katkılarına biraz gözardı edilir, belki de Hooke’yi zor kişilik olarak yazan, “alaycı mizaç” ve “kostik dil” olarak tanımlanan birçok insan vardı. Ayrıca, yerçekimi ve gezegenler üzerinde çalışma konusunda kredi konusunda Isaac Newton’la olan anlaşmazlıklar da dahil olmak üzere bilim adamları ile tartışmalar vardı. Hatırlanması gereken bir nokta da, Hooke’nin muazzam bir bilimsel ilerleme ve keşif zamanında yaşadığı ve yukarıdakilerin hiçbiri Hooke’nin yaratıcılığını, dikkat çekici deneysel kolaylığını ve zorlu çalışma kapasitesini azaltmadığıydı.

1662’de Hooke, Kraliyet Cemiyeti Deneyleri Küratörü oldu, yani Topluluğun haftalık toplantılarında yeni deneyler yapmaktan sorumluydu. Bu süre zarfında, Hooke, muhteşem çizimlerle gösterilen mikroskopuyla (zamanının en iyi mikroskoplarından biri olan) gözlemlerinin doğru ve detaylı bir kitabı olan “Micrographia” adlı kitap yayınladı. Böceklerle, böcekler, süngerler, bryozoalar, foraminiferler ve kuş tüyleri kadar çeşitli organizmaları gözlemledi.

ÖLÜMÜ

1703 3 Mart’ta 68 yaşında Londra’da öldü.

KAYNAKÇA

www.britannica.com

www.history-of-the-microscope.org

www.biyologlar.com